Het beleidsdoel Toekomstbestendig economisch vestigingsklimaat is vastgesteld in het omgevingsbeleid. De uitwerking van dit beleidsdoel vind je via deze link .
Beleidsprestatie 4-1-1 Innovatie economie
Wat willen we bereiken?
Nederland, en hiermee dus ook Zuid-Holland, is een kenniseconomie. Innovatie is een essentieel onderdeel van zo’n economie. Het stimuleren van innovatie doet de provincie door kennisontwikkeling en kennisdeling tussen ondernemers, kennisinstellingen en overheden te stimuleren. Denk aan samenwerkingsverbanden bewerkstelligen, digitale technologieën helpen ontwikkelen en onderzoeksprojecten financieren om toepassing van innovatie mogelijk te maken.
De economie staat onder druk omdat deze nog sterk leunt op fossiele en analoge productieprocessen. Tegelijkertijd staat de provincie voor tal van uitdagingen, op het gebied van stikstof, klimaat, human capital, schone en betaalbare energie, en een gezonde en inclusieve leefomgeving. De provincie helpt de transitie naar een duurzame en digitale economie te versnellen door in te zetten op innovatie. Hiermee wordt de economie toekomstbestendig gemaakt.
Verschillende beleidsmaatregelen zijn ingericht om aan bovenstaande doelen een bijdrage te leveren.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Algemeen
De meeste programma’s voor innovatie blijven bij de Najaarsnota zonder wijzigingen. Er zijn wel een aantal bijgestelde planningen en uitbreidingen. Ze worden hieronder uitgelegd.
Innovatie infrastructuur versterken door de ontwikkeling van campussen en fieldlabs te versnellen
In het najaar van 2025 wordt de subsidieregeling voor de campussen van nationaal belang opengesteld met een plafond (maximum) van € 4,5 miljoen. Dit bedrag is flink hoger dan het plafond van € 1,5 miljoen uit 2024. De extra inzet wordt betaald uit eigen provinciale middelen die oorspronkelijk waren klaar gezet voor provinciale cofinanciering op Europese Kansen voor West programma’s (zie ook hieronder), er wordt nu voor gekozen om deze middelen te gebruiken voor de eigen subsidieregeling voor campussen. De subsidieontvangers voeren activiteiten vanaf 2026 uit.
Verder worden er in 2025, via het programma ‘Kansen voor West’, ook middelen ingezet om de innovatie-infrastructuur te versterken. Het programma Kansen voor West wordt vooral betaald met geld uit het EFRO (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling). Als provincie hebben we het recht om te beslissen over een deel van het budget. Voor 2025 is er voor de provincie nog € 15 miljoen beschikbaar dat kan worden opengesteld.
Deze € 15 miljoen wordt onder andere ingezet voor de doorontwikkeling van de bestaande fieldlabs. Ook wordt er geld gereserveerd voor voucherregelingen. Hiermee kan het MKB laagdrempelig gebruikmaken van de faciliteiten en diensten die fieldlabs en campussen aanbieden. De uitvoering van deze activiteiten, die worden betaald vanuit Kansen voor West, gebeurt vooral in 2026 en 2027. De administratie loopt niet via de provinciebegroting maar via de centrale organisatie die het programma beheert; de gemeente Rotterdam.
Daarnaast gaat er € 1,5 miljoen extra naar de huidige subsidieregeling voor Interreg (een regeling voor samenwerking tussen regio’s in verschillende landen). Dit bedrag komt uit de economie-reserve van de provincie. De uitvoering is gepland voor 2026 en 2027.
Innovatie stimuleren binnen specifieke clusters
Eind 2024 zijn twee subsidies toegekend aan de partijen Dotspace en Stellar Space Industries (beide uit het Aerospace-cluster). Het gaat samen om € 1,1 miljoen. De uitvoeringsprogramma’s zijn inmiddels bekend en verwerkt. In vergelijking met eerdere inschattingen worden de plannen sneller uitgevoerd. Daarom wordt € 0,2 miljoen van het budget van 2026 naar 2025 verplaatst.
Voor het Life Science-cluster wordt een subsidie voorbereid voor de vernieuwing van de ‘cleanrooms’ in het Leids Universitair Medisch Centrum, ter waarde van € 0,1 miljoen. Een cleanroom is een speciale ruimte die heel schoon wordt gehouden om stofdeeltjes en verontreinigingen te minimaliseren. Universiteit Leiden heeft cleanrooms waar onderzoekers onder gecontroleerde omstandigheden kunnen werken en experimenteren. De activiteiten vinden nog in 2025 of begin 2026 plaats.
Innovatie stimuleren in het midden- en kleinbedrijf (MKB)
De zogeheten ‘mkb-deals’ met gemeenten, die gepland stonden voor 2025, verlopen volgens plan. Toch verwachten we sommige aanvragen pas in de laatste maanden van 2025. De uitvoering verschuift dan naar 2026. Daarom wordt een klein deel van het budget (€ 0,2 miljoen) doorgeschoven naar 2026.
Met het programma SPUK Bedrijfsmatig Vastgoed helpen provincies micro en kleine ondernemers met verduurzamen van hun bedrijfspanden en bedrijfsvoering. De provincie Zuid-Holland ondersteunt ondernemers bijvoorbeeld met advies en begeleiding. Omdat steeds meer ondernemers meedoen, is er in 2025 meer geld nodig. Daarom wordt er extra budget gebruikt uit het meerjarenprogramma van ongeveer € 4 miljoen. Dit betekent een verhoging van € 0,7 miljoen bij de Najaarsnota.
Bij Voorjaarsnota zijn amendementen (aangenomen voorstellen) toegevoegd. Zo komt er € 1,5 miljoen voor het startup en scale-up programma voor innovatieve ondernemers. Daarnaast is er € 1,5 miljoen voor dual-use-innovaties: ontwikkelingen die zowel voor burgers als voor defensie gebruikt kunnen worden. Deze activiteiten vinden verspreid over de jaren plaats. De uitgaven worden daarom verdeeld over 2026 en 2027.
Beleidsprestatie 4-1-2 Transitie van de tuinbouwketen
Wat willen we bereiken?
De provincie Zuid-Holland versnelt de transitie naar een toekomstbestendig en duurzaam tuinbouw- cluster om de toppositie te behouden. De provincie zet in op het clusteren en concentreren van de glastuinbouw, met aandacht voor de internationale concurrentiepositie en het behouden van voldoende ruimte voor glastuinbouw als economisch cluster. Dit is een tuinbouwketen met minder schadelijke uitstoot naar bodem, lucht en water. En een internationaal concurrerende tuinbouwketen, waar bedrijven een gezond verdienmodel hebben.
De provincie zet hiervoor een mix van instrumenten in: versterken van netwerken, financiële bijdragen, ruimtelijk beleid, regelgeving, dataverzameling en monitoring.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Algemeen
De gevraagde Tuinbouwvisie gaat in de zomer van 2026 naar Provinciale Staten. Dat is dan inclusief een actualisering van de Tuinbouwmonitor. Er worden op basis van de bijgewerkte planning meer activiteiten in 2026 verwacht en minder in 2025. Er wordt daarom € 0,2 miljoen verplaatst van 2025 naar 2026.
Beleidsprestatie 4-1-3 Transitie van het havenindustrieel complex
Wat willen we bereiken?
Het Havenindustrieel complex (HIC) bestaat uit een groot industrieel complex, een logistieke hub en een maritiem cluster en is van groot belang voor de economie. Het HIC verkeert in een energietransitie, een grondstoffentransitie en een digitale transitie. De provincie Zuid-Holland wil deze transities en dit moderniseringsproces faciliteren en versnellen in samenwerking met mede overheden, Havenbedrijf Rotterdam, (vertegenwoordiging van) bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. De provincie gaat daarvoor innovaties ondersteunen en duurzame investeringen stimuleren, organiserend vermogen van netwerken en samenwerkingsverbanden versterken en bijdragen aan het op orde brengen van randvoorwaarden. Dit doet de provincie met de inzet van haar economisch- en innovatie instrumentarium, haar ruimtelijk instrumentarium, haar taken op het gebied van infrastructuur en milieu en de lobby en samenwerking in Brussel en bij het Rijk.
De provincie zet zich als onderdeel van deze beleidskeuze ook in voor het behoud, de versterking en de verduurzaming van het Zuid-Hollandse maritieme cluster. De provinciale inzet komt grotendeels inhoudelijk voort uit de Regionale Maritieme Agenda en draagt bij aan de nationale Sectoragenda Maritieme Maakindustrie.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Er zijn geen bijstellingen van beleid.
Beleidsprestatie 4-1-4 Digitale economie
Wat willen we bereiken?
De provincie wil de digitale transitie van de economie versnellen zodat de provincie zich digitaal innovatief kan blijven profileren. De digitale transitie is nodig om de concurrentiepositie te handhaven, efficiëntiewinsten te halen in een krappe arbeidsmarkt en om de circulaire en energie transitie te ondersteunen. Om de Zuid-Hollandse concurrentiepositie te handhaven, is het van belang dat ieder- een kan meekomen in de digitale transitie, ook mensen en ondernemers voor wie digitalisering niet vanzelfsprekend is.
Om dit te bereiken richt de provincie zich op digitale vaardigheden van inwoners en het midden- en kleinbedrijf (MKB). De provincie heeft in het bijzonder aandacht voor participatie, digitale geletterdheid, diversiteit en inclusie. Dit doet de provincie om ervoor te zorgen dat iedereen kan mee- komen in de digitale transitie. De digitale transitie vergt andere vaardigheden en kennis, de provincie wil ervoor zorgen dat zoveel mogelijk burgers en ondernemers kunnen meedoen om een armoedeval en uitsluiting te voorkomen, wat weer ten goede komt aan een sterke economie en de brede welvaart die de provincie nastreeft. De provincie probeert rond deze onderwerpen kennis en bewustzijn te verspreiden samen met haar partners: zoals gemeenten en onderwijsinstellingen, via festivals, trainingen, workshops en subsidies.
Er is hierbij aandacht voor de ethische vraagstukken rondom digitalisering, met bijzondere aandacht voor een van de grootste uitdagingen van dit decennium, het tekort aan arbeidskrachten in alle sectoren.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Algemeen
De regionale European Digital Innovation Hub (EDIH), inmiddels bekend als DigitalZH, wordt uitgevoerd door regionale partijen. Uit hun nieuwste voortgangsrapportage blijkt dat er in 2026 meer activiteiten worden uitgevoerd dan eerder gedacht, en in 2025 juist minder. Daarom wordt € 0,3 miljoen budget verplaatst van 2025 naar 2026.
Beleidsprestatie 4-1-5 Circulair Zuid-Holland
Wat willen we bereiken?
De provincie wil een volledige circulaire samenleving in Zuid-Holland bereiken in 2050 met als tussendoel 50% minder verbruik van primaire fossiele grondstoffen, mineralen en metalen in 2030. De provincie zet in op verschillende inhoudelijke thema’s waar de provincie impact kan maken. Dit doet de provincie met een transitieaanpak in samenwerking met medeoverheden, bedrijven, kennisinstellingen en andere organisaties en groepen die aan de transitie bijdragen.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Samen bouwen aan een circulair Zuid-Holland
Het voornemen was de subsidieregeling voor circulaire doorbraakprojecten in 2025 twee keer open te zetten. Het blijkt echter dat de tweede openstelling meer voorbereidingstijd vraagt met de betrokken partijen in de regio. Daarom verschuift de openstelling naar 2026 en wordt een verschuiving aangevraagd van deze niet-bestede middelen vanuit 2025. Het gaat om een bedrag van € 0,3 miljoen.
Beleidsprestatie 4-1-6 Toekomstbestendige ruimte voor ondernemen
Wat willen we bereiken?
De provincie streeft naar een welvarend en krachtig Zuid-Holland met ruimte voor ondernemerschap. Een goed vestigingsklimaat met concurrerende, toekomstbestendige bedrijventerreinen, vitale, krachtige en aantrekkelijke stads- en dorpscentra en een sterke kantorenmarkt dragen daaraan bij. Het gaat daarbij om voldoende werklocaties van de juiste kwaliteit en op de juiste plek. De provincie zet daarom in op:
- Concurrerende en toekomstbestendige bedrijventerreinen;
- Concentratie en bundeling van nieuwe detailhandel primair in de centra van wijken, dorpen en steden;
- Juiste kantoor op de juiste plek;
- Selectief vestigingsbeleid voor grote ruimtevragers.
De provincie zet hiervoor verschillende instrumenten in zoals het opstellen van ruimtelijke regels, maar ook door flankerend beleid via subsidieregelingen, het delen van kennis en informatie, onderzoek, het organiseren van netwerken en het inzetten van ambassadeurs. De provincie past alle vier de vormen van overheidssturing uit het NSOB-kwadrantenmodel voor overheidssturing toe omdat de huidige vraagstukken vragen om meer dan (ruimtelijke) regels alleen.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Toekomstbestendige ruimte voor ondernemen
Voor de subsidieregeling Toekomstbestendige bedrijventerreinen is in 2025 € 2 miljoen beschikbaar. De regeling is op 1 juni opengegaan, iets later dan gepland. Daardoor worden de meeste aanvragen nu pas in het laatste kwartaal van 2025 verwacht. De uitvoering gebeurt dan in 2026. Daarom wordt € 0,6 miljoen doorgeschoven naar 2026.
Van de € 1 miljoen die bedoeld was om het subsidieplafond in 2025 te verhogen van € 2 naar € 3 miljoen, wordt voorgesteld dit anders te verdelen: € 0,2 miljoen gaat naar het verhogen van het subsidieplafond voor plannen maken voor bedrijventerreinen (van € 0,5 naar € 0,7 miljoen) en € 0,8 miljoen gaat naar de reserve Versterking Economie, voor het programma Beter Benutten voor de herinrichting van bedrijventerreinen in Zuid-Holland.
Een van de laatste openstaande dossiers in de oude subsidieregeling ‘UHB’ (Uitvoeringsregeling herstructurering bedrijventerreinen) is terrein Hoogewaard in Alphen aan den Rijn. Uit het laatste voortgangsrapport blijkt dat de uitvoering vertraging oploopt. Daarom wordt € 1,4 miljoen verplaatst van 2025 naar 2026.
Beleidsprestatie 4-1-7 Human capital
Wat willen we bereiken?
De aanwezigheid van voldoende en goed geschoold personeel is een belangrijke randvoorwaarde voor een goed functionerende regionale economie en het slagen van de maatschappelijke transities (energie, circulair, digitalisering). Een arbeidspotentieel dat beschikt over de juiste kennis en vaardigheden, goed onderwijs om nieuwe instroom te realiseren en om bestaande werknemers bij en om te scholen, alsmede een goed werkende arbeidsmarkt zijn daarmee essentieel voor een krachtig Zuid-Holland.
Daarnaast is er een persoonlijk belang voor de mensen die het ‘menselijk kapitaal’ vormen. Waardevol werk versterkt namelijk de brede welvaart. Werk is tenslotte meer dan inkomen. Het vervult een belangrijke sociale en maatschappelijk functie, en voorziet in de mogelijkheid om je te kunnen ontplooien, deel te kunnen nemen en bij te kunnen dragen aan de maatschappij.
De provincie draagt bij aan het versterken van human capital. Dit doet ze door samen met de Economic Board Zuid-Holland (EBZ) geïnitieerde Human Capital Agenda 2.0 Zuid-Holland (HCA) uit te voeren, waarin kwantitatieve doelstellingen zijn benoemd die nodig zijn om tot die gewenste situatie te komen. Een agenda die inmiddels door meer dan 100 partijen in Zuid-Holland is onderschreven. Daarnaast investeert de provincie in een programmateam, dat gedetacheerd is bij de EBZ, en zorgt ze met een provinciale subsidieregeling voor cofinanciering van concrete projecten.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Het ondersteunen van de uitvoering van de Human Capital Agenda Zuid-Holland
Op basis van de nieuwste plannen van betrokken partijen in de regio zal een klein deel van het subsidiegeld dat gepland stond voor 2025 pas in 2026 worden uitgegeven. Daarom wordt bij de Najaarsnota € 0,2 miljoen verplaatst naar 2026.